گچ برگ چیست؟ تاریخچه، مزایا، معایب و کاربردها در صنعت ساختمان

گچ برگ یا صفحات روکش‌دار گچی (که در ایران با نام تجاری کناف نیز شناخته می‌شود)، یکی از مهم‌ترین مصالح در سیستم ساخت و ساز خشک است. این مصالح جایگزین مناسبی برای دیوارچینی سنتی (بلوک ، گچ و خاک) محسوب می‌شود. این محصول تشکیل شده از یک هسته گچی که از دو طرف توسط کاغذ مخصوص (Plaster Board liner) مسلح شده است و بسته به نوع کاربرد در انواع صورت گچ برگ ساده RG ، مقاوم در برابر رطوبت MR ، ضد آتش FR و ضد رطوبت و ضد آتش FM تولید میشود. گچ برگ عمدتاً در دیوارو سقف داخلی ساختمان مورد استفاده قرار میگیرد.

تاریخچه گچ برگ

نخستین بار، گچ برگ در سال ۱۸۹۴ توسط مخترعی به نام Augustine Sackett در ایالات متحده آمریکا معرفی شد. محصول اولیه او با نام Sackett Board پایه‌گذار تولید صنعتی صفحات گچی بود. این تکنولوژی بعدها با توسعه برندهای بین‌المللی نظیر Knauf و USG به شکل امروزی تکامل یافت و امروزه در انواع پروژه‌های ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مزایای استفاده از گچ برگ

۱. سبک‌سازی ساختمان و افزایش ایمنی در برابر زلزله

گچ برگ وزنی بسیار کمتر از مصالح بنایی سنتی دارد. این سبک‌سازی باعث کاهش بار مرده ساختمان می‌شود که در نتیجه در هنگام زلزله، نیروی کمتری به سازه وارد شده و آسیب‌های احتمالی به حداقل می‌رسد.

در کشورهایی مانند ژاپن که زلزله‌خیز هستند، استفاده از مصالح سبک مانند گچ برگ و سازه‌های LSF موجب کاهش محسوس تلفات و خسارات شده است.

۲. تسریع اجرا و تمیز بودن محیط کار

با استفاده از گچ برگ، نیاز به عملیات‌هایی مانند گچ و خاک حذف می‌شود و نصب آن بدون ایجاد نخاله‌های زیاد انجام می‌شود. همچنین عبور تأسیسات مکانیکی و برقی از پشت دیوار گچی بسیار آسان‌تر از دیوار سنتی است.

۳. تنوع بالا در نوع و کاربرد

گچ برگ در مدل‌های مختلفی تولید می‌شود، از جمله:

گچ برگ RG (معمولی): مناسب فضاهای خشک مثل اتاق‌ها و دیوارهای داخلی

گچ برگ MR (مقاوم در برابر رطوبت): مناسب فضاهای مرطوب مثل حمام، سرویس بهداشتی و آشپزخانه

گچ برگ FR (مقاوم در برابر آتش): مناسب مکان‌هایی که به مقاومت در برابر آتش نیاز دارند مانند راه‌پله، دیوارهای جداکننده، کمد برق و …

معایب احتمالی گچ برگ

• نیاز به دقت بالا در نصب، مخصوصاً در درزگیری با بتونه مخصوص
• مقاومت کمتر در برابر ضربه‌های مکانیکی شدید (قابل تقویت با ساختار دو لایه یا پانل مقاوم)
• حساسیت به رطوبت در نوع معمولی (در محیط‌های مرطوب باید از نوع MR یا مقاوم استفاده شود)

کاربرد گچ برگ در ساختمان‌ها یا سازه ال اس اف LSF

در سیستم سازه‌های فلزی سبک (LSF)، گچ برگ به‌عنوان پوشش داخلی ایده‌آل استفاده می‌شود. این صفحات به‌راحتی روی پروفیل‌های فولادی پیچ می‌شوند و با درزگیری مناسب، دیواری صاف، یکنواخت و قابل رنگ‌آمیزی ایجاد می‌کنند.

معمولا در سازه های ال اس اف در بخش دیوار داخلی از دولایه گچ برگ استفاده میشود که ضمن بالا بردن ایمنی ساختمان، به شرط استفاده از عایق حرارتی مناسب مانند پشم سنگ تخته یا سایر عایق های ساختمانی موجب بهتر شدن مشخصات عایق صورت و حرارت خواهد شد.

ویژگی‌های مهم گچ برگ در سازه LSF:

• سرعت اجرای بالا
• وزن سبک، هم‌راستا با اهداف LSF
• قابلیت عبور تأسیسات
• کاهش مصالح سنتی و نخاله ساختمانی

نکته قابل توجه در خصوص استفاده گچ برگ در ساختمان های LSF استفاده از سازه های ال اس اف به عنوان زیر سازی دیوار یا سقف گچ برگ می باشد، به عبارت دیگر نیازی به زیر سازی جداگانه برای احداث دیوار یا سقف کناف نخواهد بود.

جمع‌بندی

گچ برگ یکی از مصالح هوشمندانه و در عین حال اقتصادی در ساخت‌وسازهای مدرن است که با ویژگی‌هایی مانند سبک‌سازی، اجرای سریع، قابلیت عایق‌بندی و تنوع در مدل‌ها، جایگاه ویژه‌ای در صنعت ساختمان به دست آورده است. شاید در نگاه اول هزینه های ساخت دیوار توسط گچ برگ با توجه به قیمت مصالح آن در قیاس با مصالح سنتی بالاتر به نظر برسد اما این اختلاف قیمت در هزینه های پنهان سایر قسمت های ساخت و ساز جبران خواهد شد.

اگرچه مانند هر مصالحی معایبی هم دارد، اما در پروژه‌های شهری، ویلایی و به‌ویژه سازه‌های سبک (LSF)، یک انتخاب بسیار مناسب، اقتصادی و ایمن به شمار می‌رود.